گرایش حقوق جزا و جرمشناسی شاخه ای از حقوق عمومی است و دارای اصول و قواعد کلی ناظر بر جنبههای ماهوی و شکلی مستقل از هم است که با تمامِ ابعاد زندگی فردی و اجتماعی شهروندان ارتباطِ تنگاتنگ دارد.
این رشته خود شاخه های مختلف علوم جنایی از جمله علوم جنایی حقوقی، علوم جنایی تجربی، سیاست جنایی و فلسفه کیفری را در بر می گیرد. تحول روزافزون در سبک زندگی بشری، اصول و مبانی جرم انگاری و تعیین ضمانت اجراهای کیفری باعث شده تا این رشته، به یکی از پرشتاب ترین گرایشهای در حال تحول در رشته حقوق تبدیل شود. گسترش علوم جنایی تجربی (از جمله علوم جرمیابی ، جرمشناسی وکیفرشناسی و جامعه شناسی عدالت کیفری ) نشانگر تخصصی شدن حقوق جزا است که بیتردید مرتبط با تحولات حاکم بر جامعه ، صنعت ، اقتصاد و ... است. با این حال آن چه در میان گونههای متنوع علومجنایی اهمیت ویژه دارد حقوق جزا در مفهوم خاص خود و علم جرم شناسی است.
علوم جنایی حقوقی به دو بخش عمده حقوق جزای ماهوی و شکلی تقسیم میشود. رشتههای حقوق جزای عمومی و حقوق جزای اختصاصی زیر مجموعهی حقوق جزای ماهویاند. حقوق جزای عمومی علمی است که به مطالعهی قواعد کلی و مشترک جرایم و مجازاتها می پردازد و حقوق جزای اختصاصی شعبهای از حقوق جزای ماهوی است که تمرکز آن بر مطالعهی جرایم به طور خاص و شرایط اختصاصی حاکم بر آنها و مجازاتهایی که ممکن است مورد حکم واقع شوند، است.